Ελληνιστική πόλη

Αρχαιολογικός Χώρος Πετρών

Η αρχαία πόλη που βρίσκεται στη Δυτική όχθη της λίμνης των Πετρών είναι η περισσότερο γνωστή και συστηματικότερα ερευνημένη αρχαιολογική θέση της περιοχής της Φλώρινας. Εντοπίστηκε σε μια έκταση 15-20 εκταρίων, στη θέση Γκραντίστα 1,5 χλμ. βορειοδυτικά των Πετρών, ήδη από το 1913, όταν ο Νικόλαος Παπαδάκης κατέγραψε και δημοσίευσε τις εντοιχισμένες επιγραφές στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Είκοσι χρόνια αργότερα, ο καθηγητής Αντώνιος Κεραμόπουλος πιστοποίησε την ύπαρξη θεμελίων οικιών μετά από την περιορισμένη ανασκαφική έρευνα την οποία πραγματοποίησε. Η συστηματική έρευνα του οικισμού ξεκίνησε το 1982 από την ΙΖ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Ελληνιστική πόλη

Αρχαιολογικός Χώρος Πετρών

Τα πρωιμότερα λείψανα εγκατοίκησης στο χώρο, με βάση την κεραμική που σποραδικά έχει εντοπιστεί, ανάγονται στην Ύστερη Εποχή Χαλκού και στην Πρώιμη Εποχή Σιδήρου (1200 - 600 π.Χ.). Ο οικισμός που ήκμασε στην περίοδο ανάμεσα στον 3ο και τον 1ο π.Χ. αι. αποτελεί τυπικό παράδειγμα κώμης της Άνω Μακεδονίας με γεωργοκτηνοτροφική οικονομία. Ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι η θέση μπορεί να ταυτιστεί με την Κέλλη των μεσαιωνικών οδοιπόρων. Βρίσκεται πολύ κοντά στην Εγνατία Οδό και στο βάθος της εύφορης κοιλάδας του Αμυνταίου. Η ανασκαφική έρευνα έχει φέρει μέχρι στιγμής στο φως ένα ισχυρό τείχος το οποίο περικλείει έναν οικισμό με ελεύθερη πολεοδομική οργάνωση, που αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο τις καμπύλες του λόφου πάνω στον οποίο βρίσκεται.

Οι οικιστικοί χώροι είναι οργανωμένοι σε ομάδες των τριών με κοινούς εξωτερικούς τοίχους.
Διώροφες κατασκευές, χωρίς αυλή, με υπόγειους χώρους για αποθήκες και εργαστήρια, τα σπίτια των Πετρών συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση της ελληνιστικής κατοικίας. Τα ισόγεια είναι κτισμένα με αργολιθοδομή ενώ οι όροφοι με ελαφρότερα υλικά και ξυλοδεσιές. Το εσωτερικό ήταν διακοσμημένο με έγχρωμα κονιάματα, εμπλουτισμένα σε ορισμένες περιπτώσεις με αφηρημένα μοτίβα Ένα σύστημα δρόμων διέσχιζε τον οικισμό, ενώ έχουν βρεθεί και οι υδροδοτικοί πηλοσωλήνες που καταλήγουν σε κρήνες και πηγάδια. Σημαντικά δημόσια οικοδομήματα αποτελούσαν το ιερό του Διός - σύμφωνα με την επιγραφή που βρέθηκε στο εσωτερικό του - και ο μεγάλος υπόγειος πιθεώνας που εντοπίστηκε σε κοντινή απόσταση. Ο οικισμός έχει να επιδείξει πλούτο και υψηλό βιοτικό επίπεδο, γεγονός που ανάγεται στις βεβαιωμένες εμπορικές και πολιτιστικές του επαφές με πόλεις της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας καθώς επίσης και με τη Δύση. Στον οικισμό λειτουργούσαν πολλά εργαστήρια κεραμικής, μεταλλοτεχνίας και πιθανότατα γλυπτικής. Παράλληλα, το πλήθος των γεωργικών εργαλείων μαρτυρά τις γεωργικές ασχολίες των κατοίκων. Ο οικισμός εγκαταλείφθηκε στα μέσα του 1ου αι. π. Χ. και μεταφέρθηκε στη θέση του σημερινού χωριού των Πετρών.

Θα μπορούσαμε εδώ να σημειώσουμε ότι στο σημερινό χωριό βρισκόμαστε μπροστά σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα συνύπαρξης των αρχαίων λειψάνων με τα μεταγενέστερα κτιριακά σύνολα. Εκτός από τα αποσπασματικά αρχιτεκτονικά λείψανα του ρωμαϊκού οικισμού που συναντούμε διάσπαρτα στο χωριό, αξιοσημείωτη είναι η χρήση αρχαίων αρχιτεκτονικών μελών και επιτύμβιων στηλών για την κατασκευή της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου. Η τρίκλιτη αυτή ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα και γυναικωνίτη, χρονολογήθηκε από τον καθηγητή Νικόλαο Μουτσόπουλο στις αρχές του 18 ου αι. Από τον άλλοτε κατάγραφο ναό σώζονται σήμερα ορισμένες μόνο τοιχογραφίες στην κόγχη του ιερού, ενώ σώζεται και το πυργοειδές κωδωνοστάσιο.

Close